Ook tijdens belangrijke wedstrijden geldt: alleen de aanvoerder mag praten met de scheidsrechter. - Foto: KNVB Media

Het seizoen gaat richting het einde. Met bekerfinales en de nacompetitie komen de spannendste wedstrijden van het jaar eraan. Daarom willen we iedereen er nogmaals op wijzen dat sinds het begin van dit seizoen alleen aanvoerders belangrijke beslissingen mogen bespreken met scheidsrechters. De scheidsrechter toont een gele kaart aan iedere speler die zich niet respectvol gedraagt of protesteert richting de scheidsrechter.

De aangescherpte richtlijn houdt in dat:

• de scheidsrechter tijdens de wedstrijden aan de aanvoerder(s) waar nodig een toelichting geeft op belangrijke beslissingen;
• de aanvoerder de verantwoordelijkheid neemt door de teamgenoten weg te sturen bij de scheidsrechter;
• elke teamgenoot die deze instructies negeert en de scheidsrechter onheus benadert, zich niet respectvol gedraagt of protesteert, een gele kaart ontvangt.
• als de aanvoerder de keeper is, het team één veldspeler moet aanwijzen die deze rol op zich zal nemen wanneer de keeper zich niet dichtbij de scheidsrechter bevindt.

Deze richtlijn geldt voor alle voetbalvormen met een scheidsrechter vanaf de O13. Het belangrijkste is dat communicatie tussen aanvoerder en scheidsrechter altijd respectvol is. De scheidsrechter kan tijdens de wedstrijd desgevraagd een toelichting op belangrijke beslissingen geven. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling dat de scheidsrechter na iedere beslissing door de aanvoerder benaderd wordt. Het gaat om situaties die onduidelijk, ingewikkeld of wedstrijdbepalend zijn. 

De aangescherpte richtlijn omgaan met protest richting de scheidsrechter is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle betrokkenen bij een wedstrijd. Dit zijn natuurlijk de (assistent-)scheidsrechters en de spelers, maar ook de trainers, begeleiders, scheidsrechterscoördinatoren, bestuurders en Hoofden Opleiding. We lichten graag toe hoe jij hier, vanuit jouw specifieke rol, een belangrijke bijdrage aan kunt leveren. Overigens is het voor iedereen handig om de tekst onder het kopje ‘Rol van de scheidsrechter’ te lezen. Hier staat meer uitleg over hoe scheidsrechters de richtlijn gaan toepassen. 

De rol van de scheidsrechter

De scheidsrechter kan voor, tijdens en na de wedstrijd een bijdrage leveren aan deze aangescherpte richtlijn. 

Voor de wedstrijd

De scheidsrechter bespreekt voor de wedstrijd de aangescherpte richtlijn kort met de trainer/coach en aanvoerder van beide teams. Hiervoor zoekt hij/zij een geschikt moment zonder de eigen wedstrijdvoorbereiding of die van de teams te verstoren. De scheidsrechter geeft aan dat de verantwoordelijkheid voor het gedrag van andere spelers bij hen ligt en vertelt hoe die tijdens de wedstrijd gaat handelen (zie tijdens de wedstrijd).  

Tijdens de wedstrijd

• De scheidsrechter gebruikt een stoppend handgebaar om spelers die zich niet aan de richtlijn houden aan te geven dat zij moeten stoppen met het leveren van commentaar. Hij/zij verwijst spelers daarna bij vragen over een beslissing naar hun eigen aanvoerder door met de andere hand naar de aanvoerder te wijzen. Voetbal is een sport van emotie. Daarom geeft de scheidsrechter ruimte voor een eerste korte emotie (bijvoorbeeld ‘hé scheids!’), maar geeft meteen aan dat daar de grens ligt.  
• De scheidsrechter wijst bij het eerste incident direct de aanvoerder op diens verantwoordelijkheid en plicht om teamgenoten weg te sturen bij de scheidsrechter.  
• De scheidsrechter toont een gele kaart aan iedere speler die zich, ondanks de instructies, niet respectvol gedraagt of protesteert. Hij/zij geeft bij het tonen van de gele kaart duidelijk aan dat die met het eerdere handgebaar de speler heeft gewaarschuwd, dat de speler de kans heeft gehad te stoppen, dat niet deed en er nu geen andere keuze is dan een gele kaart te geven.  
• Als de keeper aanvoerder is of als de aanvoerder niet op het veld staat (bijvoorbeeld bij doorwisselen in de categorie B), moet de scheidsrechter weten wie de veldspeler is die als vervanger optreedt. Indien de vervanger niet duidelijk is aangewezen, verwijst de scheidsrechter naar de trainer en/of aanvoerder. Zij zijn verantwoordelijk voor het aanwijzen van de vervanger. 
• Bij een wedstrijdvorm waarbij een gele kaart een tijdstraf oplevert, geldt exact dezelfde richtlijn.  
• Futsal: als de aanvoerder op de wisselbank zit, mag die op respectvolle wijze de aandacht van de scheidsrechter trekken en om uitleg vragen. De scheidsrechter bepaalt of die naar de wisselbank gaat om kort en bondig uitleg te geven.  

Na de wedstrijd

De scheidsrechter staat na de wedstrijd stil bij hoe die de richtlijn deze wedstrijd heeft toegepast. Hij/zij vraagt zichzelf af welke reacties er tijdens de wedstrijd zijn geweest en hoe die daar in de volgende wedstrijd mee om kan gaan. KNVB-officials kunnen hiervoor het zelfreflectieformulier in Dugout gebruiken. Verenigingsscheidsrechters kunnen de wedstrijd nabespreken met de scheidsrechterscoördinator van de vereniging.